pošalji link
pošalji upit

Grah mahunar je jednogodišnja povrtna kultura srednje razvijenog korijena, čija se glavnina nalazi u oraničnom sloju. Korijen se sastoji od glavnog vretenastog korijena i mnoštva bočnih žila na kojima se razvijaju kvržice sa simbiotskim bakterijama. Korijen graha mahunara naročito brzo se razvija u početku vegetacije kada je znatno razvijeniji u odnosu na nadzemni dio biljke.

Stabljika naraste 30 - 40 cm kod niskih sorata kod kojih se grana, odnosno do 3 metra kod visokih sorata. Stabljika visokih sorata je povijušna i za normalan razvoj treba oslonac. Sorte visoke stabljike tijekom rasta kontinuirano cvatu i formiraju mahune, te se beru kroz duži period u više navrata. Niske sorte završavaju rast formiranjem cvjetova, prije dospijevaju za berbu i mogu se brati u manje navrata ili mehanizirano jednokratno. U presjeku stabljika je rebrasta i najčešće je zelene boje. Kod sorata obojenog zrna može biti crvenkasta ili ljubičasta.

Prvi listovi su jednostavne građe, nasuprotnog su položaja i sastoje se od peteljke i srcolike liske. Nakon prvih listova, pravi listovi se pojavljuju naizmjenično na biljci i sastoje se od peteljke i tri liske od kojih je srednja nešto jače razvijenija. Liske su jajolikog oblika sa izraženim vrhom svjetlije ili tamnije zelene boje. Kod neki sorata mogu imati ljubičastu nijansu. Po površini liske su obrasle sitnim dlačicama.

Cvjetovi se pojavljuju iz pazuha lisnih peteljaka najčšće u skupini od 2 - 6 zajedno. Nalaze se na kraćim peteljkama. Dužine su 1,0 - 1,5 cm, dvospolni su i sastoje se od 5 čašičnih zelenih listića i 5 kruničnih listića bijele, ružičaste, crvene ili ljubičaste boje. Donje dvije latice su srasle i tvore lađicu, bočne su slobodne i čine krilca kao i gornja zastavica. Prašnika ima 10 od kojih je 9 međusobno sraslih, a jedan je slobodan. Zajedno sa tučkom spiralno su utisnuti u lađicu. Sorte krupnijeg sjemena u pravilu imaju veće cvjetove. Grah mahunar je samooplodna vrsta iako uz pomoć kukaca može doći i do stanovite stranooplodnje.

Plod graha mahunara je mahuna različitog oblika, boje i veličine. Najčešće uzgajane sorte graha mahunara imaju okrugle ili plosnate mahune, dužine 10 - 20 cm zelene ili žute boje. Za razliku od mahuna graha zrnaša šavovi mahuna nemaju izraženo sklerenhimsko staničje koje tvori konce. U tehnološkoj zriobi mahune su krhke i sočne. U mahuni se razvije do desetak sjemenki.

Sjemenke su 1 - 2 cm duge, 0,5 - 1,0 cm široke i najčešće 0,5 cm debele. Najčešće su okrugle, ovalne, eliptične ili cilindrične, odnosno bubrežastog oblika. Boja sjemenki može biti bijela, siva, smeđa ili crna, a često i šarena. Grah mahunar ima relativno krupno sjeme. Masa 1000 sjemenki je najčešće 200 - 500 g. Kod visokih sorata u jednom gramu ima najčešće 2 - 3 sjemenke, a kod niskih sorata 3 - 5. U povoljnim uvjetima čuvanja kvalitetno sjeme može zadržati klijavost 4 - 5 godina.